Bakü – Azerbaycan ordusunun, Ermenistan'ın yaklaşık 30 yıl süren işgali altında kalan Karabağ ve çevresindeki toprakları kurtarmasının üzerinden 4 yıl geçti. İkinci Karabağ Savaşı, Azerbaycan için bir dönüm noktası olurken, halkın yıllarca süren vatan hasreti son buldu.
2020'nin sonbaharındaki savaşta Azerbaycan ordusu, 44 günde 5 şehir, 4 kasaba ve 286 köyü işgalden kurtardı. Ancak savaşın bedeli ağır oldu; Azerbaycan 2.908 şehit verirken, 94 sivil de Ermenistan’ın saldırılarında hayatını kaybetti. Azerbaycan, 8 Kasım 2020’de Karabağ’ın sembol şehri Şuşa’yı özgürleştirerek zaferini ilan etti. Savaş, 10 Kasım’da Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasında imzalanan üçlü bildiri ile sona erdi.
Azerbaycan ordusunun zaferinde, özellikle silahlı insansız hava araçları (SİHA) büyük bir rol oynadı. Ermenistan’a ait çok sayıda silah ve mühimmat bu araçlarla imha edildi, savaşın görselleri Azerbaycan'da büyük sevinç yaratırken, Ermenistan tarafında ise moral bozukluğuna yol açtı. Türkiye’nin savaş boyunca Azerbaycan’a verdiği güçlü destek, ülkede hem moral kaynağı oldu hem de uluslararası düzeydeki müdahaleleri engelledi.
Zaferin Ardından İmar Çalışmaları Başladı
Azerbaycan hükümeti, savaşın ardından Karabağ'ı yeniden inşa etmeye hızla başladı. 30 yıl boyunca tahrip edilen bölgede, "akıllı şehirler" ve "akıllı köyler" konseptiyle yeni yerleşim alanları, yollar ve havalimanları inşa edildi. Fuzuli ve Zengilan’da uluslararası havalimanları tamamlanırken, Laçın’da ise bir havalimanı inşası sürüyor. Toplamda, bölgedeki imar için 10 milyar dolardan fazla yatırım yapıldı.
Azerbaycan, bölgedeki yeniden yerleşim çalışmalarına hız verdi. Şuşa, Fuzuli, Zengilan ve Laçın gibi bölgelerde devletin inşa ettiği evlere, 10 binden fazla aile yerleşti. 2026'ya kadar 140 bin kişinin bölgeye yerleştirilmesi planlanıyor. Tarım alanlarının yeniden ekilmeye başlaması ve altyapı projelerinin hız kazanması, bölgenin ekonomisine de katkı sağlıyor.
Barış Müzakereleri Devam Ediyor
Azerbaycan, savaşın sona ermesinin ardından Ermenistan’a barış müzakerelerine başlama çağrısında bulundu. Yürütülen görüşmelerde, barış anlaşmasının metninin yüzde 80’i üzerinde uzlaşı sağlandı. Ancak, Azerbaycan, Ermenistan’ın toprak taleplerine son verilmesi gerektiğini savunarak, barış sürecini sağlıklı bir şekilde ilerletmek için bu adımın atılmasını bekliyor.
Karabağ’daki Azerbaycan egemenliği, 19 Eylül 2023’te başlatılan "antiterör operasyonu" ile tam olarak sağlandı. Ermenistan’ın silahlı birlikleri ve yasa dışı güçleri, Azerbaycan’a teslim olarak bölgeden çekildi. Böylece, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in ifade ettiği gibi, Karabağ’da Azerbaycan egemenliği tamamen tesis edildi.
Sonuç
Azerbaycan, Karabağ zaferinin ardından hem bölgesel barışı sağlamak hem de yeniden inşa çalışmalarını tamamlamak adına önemli adımlar attı. Savaşın ardından hem iç hem de dış politikada başarılı bir strateji izleyen Azerbaycan, Karabağ’da kalıcı barışı ve kalkınmayı hedefliyor.